ประกาศกรมสวัสดิการ และคุ้มครองแรงงาน เรื่อง ค่า มาตรฐานแสงสว่างในโรงงานอุตสาหกรรม
ประกาศกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน เรื่อง มาตรฐานแสงสว่างในโรงงานอุตสาหกรรม มีรายละเอียด ค่าความสว่างตามลักษณะงาน แบ่งได้ตามหัวข้อต่างๆ ดังนี้
หมายเหตุ “ความเข้มของแสงสว่าง” หมายความว่า ปริมาณแสงที่ตกกระทบต่อหนึ่งหน่วยตารางเมตร ซึ่งในประกาศนี้ใช้หน่วยเความเข้มของแสงสว่างเป็นลักซ์ (lux)
เนื่องจากแสงสว่างเป็นส่วนสำคัญในการปฏิบัติงาน ซึ่งส่งผลต่อทั้งคุณภาพงาน คุณภาพสินค้าที่ผลิตได้ และความปลอดภัยของตัวลูกจ้างผู้ปฏิบัติงานนั้นๆ ดังนั้น โรงงานอุตสาหกรรมในภาคการผลิต จึงมีความจำเป็นอย่างยิ่งที่จะต้องจัดหาแสงสว่างให้เพียงพอ โดยกรมสวัสดิการและคุ้มครองแรงงาน ได้มีประกาศ ค่าแสงสว่างมาตราฐาน ของโรงงานอุตสาหกรรม เพื่อเป็นแนวทางปฏิบัติ โดยแบ่งตามลักษณะงานดังนี้
1. บริเวณพื้นที่ใช้ประโยชน์ในกระบวนการผลิต หรือการปฏิบัติงาน
ค่าความเข้มเฉลี่ย ของแสงสว่าง : 100 ลักซ์
ค่าความเข้มต่ำสุด ของแสงสว่าง : 50 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- ห้องเก็บวัตถุดิบบริเวณห้องอบหรือห้องทำให้แห้งของโรงซักรีด
ค่าความเข้มเฉลี่ย ของแสงสว่าง : 200 ลักซ์
ค่าความเข้มต่ำสุด ของแสงสว่าง : 100 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- จุด / ลานขนถ่ายสินค้า
- คลังสินค้า
- โกดังเก็บของไว้เพื่อการเคลื่อนย้าย
- อาคารหม้อน้ำ
- ห้องควบคุม
- ห้องสวิตซ์
ค่าความเข้มเฉลี่ย ของแสงสว่าง : 300 ลักซ์
ค่าความเข้มต่ำสุด ของแสงสว่าง : 150 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- บริเวณเตรียมการผลิต การเตรียมวัตถุดิบ
- บริเวณพื้นที่บรรจุภัณฑ์
- บริเวณกระบวนการผลิต / บริเวณที่ทำงานกับเครื่องจักร
- บริเวณการก่อสร้าง การขุดเจาะ การขุดดิน
- งานทาสี
คลิกเลือกดู โคมไฟไฮเบย์ High Bay LED
ค่าความสว่างมาตราฐาน ของโรงงานอุตสาหกรรม แบ่งตามลักษณะชิ้นงานที่ ลูกจ้างต้องใช้สายตามองเฉพาะจุด หรือต้องใช้สายตาอยู่กับที่ในการทำงาน
2.1 งานหยาบ
งานที่ชิ้นงานมีขนาดใหญ่สามารถมองเห็นได้อย่าง ชัดเจน มีความแตกต่างของสีชัดเจนมาก
ชิ้นงานที่มีขนาดใหญ่กว่า ๗๕๐ ไมโครเมตร (๐.๗๕ มิลลิเมตร)
ค่าความเข้มของแสงสว่าง : 200-300 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานหยาบที่ทำที่โต๊ะหรือเครื่องจักร
- การตรวจงานหยาบด้วยสายตา การประกอบ การนับ การตรวจเช็คสิ่งของที่มีขนาดใหญ่
- การรีดเส้นด้าย
- การอัดเบล การผสมเส้นใย หรือการสางเส้นใย
- การซักรีด ซักแห้ง การอบ
- การปั๊มขึ้นรูปแก้ว เป่าแก้ว และขัดเงาแก้ว
- งานตี และเชื่อมเหล็ก
2.2 งานละเอียดเล็กน้อย
งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกกลาง โดยระดับของค่าความเข้มของแสงสว่าง จะแบ่งออกเป็น 2 ระดับดังนี้
ชิ้นงาน มีนาดใหญ่ และมีความแตกต่างของสีชัดเจน
ความเข้มของแสงสว่าง : 300 – 400 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานรับจ่ายเสื้อผ้า
- การทำงานไม้ที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลาง
- งานบรรจุน้ำลงขวดหรือกระป๋อง
- งานเจาะรู ทากาว หรือเย็บเล่มหนังสือ งานบันทึกและคัดลอกข้อมูล
- งานเตรียมอาหาร ปรุงอาหาร และล้างจาน
- งานผสมและตกแต่งขนมปัง
- การทอผ้าดิบ
งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลางหรือเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน และมีความแตกต่างของสีปานกลาง
การปฏิบัติงานที่ชิ้นงานมีขนาดตั้งแต่ 125ไมโครเมตร (0.125 มิลลิเมตร)
ความเข้มของแสงสว่าง : 400 – 500 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานออกแบบและเขียนแบบ โดยใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์
- งานประจำในสำนักงาน เช่น งานเขียน งานพิมพ์ งานบันทึกข้อมูล การอ่านและ
ประมวลผลข้อมูล การจัดเก็บแฟ้ม - งานประกอบรถยนต์และตัวถัง
- งานตรวจสอบแผ่นเหล็ก
- การทำงานไม้อย่างละเอียดบนโต๊ะหรือที่เครื่องจักร
- การทอผ้าสีอ่อน ทอละเอียด
- การคัดเกรดแป้ง
- การเตรียมอาหาร เช่น การท าความสะอาด การต้มฯ
- การสืบด้าย การแต่ง การบรรจุในงานทอผ้า
2.3 งานละเอียดปานกลาง
งานที่ชิ้นงานมีขนาดปานกลางหรือเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน และมีความแตกต่างของสีบ้างและต้องใช้สายตาในการทำงานค่อนข้างมาก
แบ่งออกได้ 2 แบบ ดังนี้
ความเข้มของแสงสว่าง : 500 – 600 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานระบายสี พ่นสีตกแต่งสีหรือขัดตกแต่งละเอียด
- งานพิสูจน์อักษร
- งานตรวจสอบขั้นสุดท้ายในโรงผลิตรถยนต์
ความเข้มของแสงสว่าง : 600 – 700 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานออกแบบและเขียนแบบ โดยไม่ใช้โปรแกรมคอมพิวเตอร์
- งานตรวจสอบอาหาร เช่น การตรวจอาหารกระป๋อง
- การคัดเกรดน้ำตาล
2.4 งานละเอียดสูง
งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็ก สามารถมองเห็นได้แต่ไม่ชัดเจน และมีความแตกต่างของสีน้อย ต้องใช้สายตาในการทำงานมาก โดยแบ่งตามลักษณะการใช้สายตาดังนี้
การปฏิบัติงานที่ชิ้นงานมีขนาดตั้งแต่ 25 ไมโครเมตร (0.025 มิลลิเมตร)
งานที่ใช้สายตาปรกติ ไม่ต้องเพ่งมาก
ความเข้มของแสงสว่าง : 700 – 800 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานปรับเทียบมาตรฐานความถูกต้องและความแม่นยำของอุปกรณ์
- การระบายสี พ่นสี และตกแต่งชิ้นงานที่ต้องการความละเอียดมากหรือต้องการ
ความแม่นยำสูง - งานย้อมสี
แต่หากการทำงานนั้น ต้องใช้เวลาในการทำงาน
ความเข้มของแสงสว่าง : 800 – 1,200 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- การตรวจสอบ การตัดเย็บเสื้อผ้าด้วยมือ
- การตรวจสอบและตกแต่งสิ่งทอ สิ่งถัก หรือเสื้อผ้าที่มีสีอ่อนขั้นสุดท้ายด้วยมือ
- การคัดแยกและเทียบสีหนังที่มีสีเข้ม
- การเทียบสี ในงานย้อมผ้า
- การทอผ้าสีเข้ม ทอละเอียด
- การร้อยตะกร้อ
2.5 งานละเอียดสูงมาก
งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็กมาก ไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน และมีความแตกต่างของสีน้อยมากหรือมีสีไม่แตกต่างกัน ต้องใช้สายตาเพ่งในการทำงานมาก และใช้เวลาในการทำงานระยะเวลานาน
ชิ้นงานที่มีขนาดเล็กกว่า 25 ไมโครเมตร (0.025 มิลลิเมตร)
ความเข้มของแสงสว่าง : 1,200 – 1,600 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- งานตรวจสอบชิ้นส่วนขนาดเล็ก
- งานซ่อมแซม สิ่งทอ สิ่งถักที่มีสีอ่อน
- งานตรวจสอบ และตกแต่ง ชิ้นส่วนของสิ่งทอ สิ่งถักที่มีสีเ
ข้มด้วยมือ - การตรวจสอบ และตกแต่ง ผลิตภัณฑ์สีเข้ม และสีอ่อนด้วยมือ
2.5 งานละเอียดสูงมากเป็นพิเศษ
งานที่ชิ้นงานมีขนาดเล็กมากเป็นพิเศษ ไม่สามารถมองเห็นได้อย่างชัดเจน และมีความแตกต่างของสีน้อยมาก หรือมีสีไม่ต่างกัน ต้องใช้สายตาเพ่งในการทำงานมาก หรือใช้ทักษะและความชำนาญสูง และใช้เวลาในการทำงานระยะเวลานาน
ความเข้มของแสงสว่าง : มากกว่า 2,400 ลักซ์
ตัวอย่างลักษณะงาน
- การปฏิบัติงานตรวจสอบชิ้นงานที่มีขนาดเล็กมากเป็นพิเศษ
- การเจียระไนเพชร พลอย การทำนาฬิกาข้อมือสำหรับกระบวนการผลิตที่มีขนาด
เล็กมากเป็นพิเศษ - งานทางการแพทย์ เช่น งานทันตกรรม ห้องผ่าตัด
3 มาตราฐานความเข้มของแสงสว่าง (ลักซ์) บริเวณโดยรอบที่ให้ลูกจ้างคนใดคนหนึ่งทำงาน โดยสายตามองเฉพาะจุดในการปฏิบัติงาน
| พื้นที่ 1 | พื้นที่ 2 | พื้นที่ 3 |
|---|---|---|
| 1,000 – 2,000 | 300 | 200 |
| ≥ 2,000 – 5,000 | 600 | 300 |
| ≥ 5,000 – 10,000 | 1,000 | 400 |
| มากกว่า 10,000 | 2,000 | 600 |
หมายเหตุ
พื้นที่ 1 หมายถึง จุดที่ให้ลูกจ้าง ทำงานโดยใช้สายตามมองเฉพาะจุดในการปฏิบัติงาน
พื้นที่ 2 หมายถึง บริเวณถัดจากที่ ที่ให้ลูกจ้าง คนใดคนหนึ่ง ทำงานในรัศมีที่ลูกจ้างเอื้อมมือถึง
พื้นที่ 3 หมายถืง บริเวณโดยรอบที่ติดพื้นที่ 2 ที่มีการปฏิบัติงานของลูกจ้างคนใดคนหนึ่ง
คลิกเลือกดู โคมไฟไฮเบย์ High Bay LED
สรุป
กรมสวัสดิการ และค้มครองแรงงาน ได้ออกกำหนด ค่า มาตรฐานแสงสว่างในโรงงาน อุตสาหกรรม ให้เพียงพอต่อการปฏิบัติงาน โดยแบ่งออกเป็น 3 ส่วนคือ
- ลักษณะพื้นที่ ที่ปฏิบัติงาน
- ตามลักษณะของชิ้นงาน หรือสินค้าที่ผลิต โดยแบ่งได้ 2 ส่วนคือ
- ตามขนาดชิ้นงาน
- ตามระยะเวลาในการปฏิบัติงาน
- ข้อกำหนดของค่าความสว่างของพื้นที่โดยรอบในการปฏิบัติงาน